Loyaliteit betekent niet...
... hoeveel pijn je kan verdragen.
Vanochtend had ik een gesprek met Elsenoor. Zij heeft eerder een seminar van mij bijgewoond en ik heb haar vorig jaar mogen coachen. Vorige week stuurde zij mij een email. Of ik tijd had om met haar van gedachten te wisselen over de aankomende verkiezingen, want zij worstelt op wie te stemmen. Het is een bijzonder moment voor haar, want ook al is zij Nederlands en zijn haar beide ouders hier geboren, zij heeft heel haar leven in Toulouse, Frankrijk gewoond. "So here I am", stuurt ze mij, "44 years, and politics has never been my passion but I will vote for the first time in my life in less than two weeks." Ze weet dat ik D66'er ben, en verwacht hoogstwaarschijnlijk dat mijn stemadvies daar op uit zal draaien. Maar voor ons gesprek start via Zoom, besef ik dat ik dit gesprek net zo hard nodig heb als Elsenoor. Als Democraat worstel ik op wie ik ga stemmen volgende week en met haar kon ik mijn gedachten delen en vrijuit spreken van kiezer tot kiezer.
Voor mij betekent loyaliteit niet hoeveel pijn je kan verdragen. Loyaliteit is voor mij trouw zijn aan mijn waarden in het leven - vertrouwen, authenticiteit, eerlijkheid en oprechtheid. Als Democraat komt daar bij: trouw zijn aan de grondbeginselen van de Democraten 66 om democratische vernieuwing voorop te stellen en steeds werken aan een machtssysteem dat de mensen dient, niet andersom. Precies al deze waarden - mijn persoonlijke en die van D66 - lijken niet meer te matchen met een stem voor D66 de aankomende verkiezing.
De aankomende verkiezingen maakt mijn partij het mij - en vast velen met mij - moeilijk om mijn stem te geven. Dan heb ik het niet over de doorgeslagen persoonlijkheidscultus, het achterhaalde denken als het gaat om diversiteit en de 'vrouwen-kaart spelen' terwijl geslacht niet aangeeft of er een balans is in masculine en feminine kwaliteiten in een leider. Democratische vernieuwing blijft uit, en machtslust blijft over. Ik herken niets terug van de beweging die destijds in 1966 gestart is om de gevestigde orde, het machtssysteem, uit te dagen en de positie van de burger te versterken. Sterker nog, D66 is onderdeel van het machtssysteem en draagt bij - onder andere met het coronabeleid - aan het vergroten van de kloof tussen de gevestigde orde en de burger, om maar niet te spreken over het voeden van wantrouwen tussen burgers, waardoor angst de boventoon voert en democratische vernieuwing uitgeschakeld wordt. Als loyaliteit staat voor hoeveel pijn een Democraat moet verdragen, dan is de grens meer dan bereikt.
Mijn persoonlijke waarden komen ook in de knel als ik volgende week mijn stem geef aan de partij waar ik lid van ben. Vertrouwen, authenticiteit, eerlijkheid en oprechtheid zijn voor mij in het geding, en dat komt door de uitermate zorgwekkende manier waarmee er omgegaan wordt met de affaires binnen de eigen partij - van "me too" praktijken tot racisme en discriminatie. Hypocrisie wordt verheven tot een talent en dat is misschien wel zorgwekkender dan de affaires zelf. Campagne voeren met de leus "laat iedereen vrij, maar niemand vallen" is het toonbeeld van dit talent. Het is mij nooit te doen om affaires breed uit te meten, mij is het wel te doen om kritisch te bezien hoe hier mee omgegaan wordt. De afgelopen weken heb ik genoeg gehoord en gezien om te moeten concluderen dat mijn loyaliteit haar grenzen bereikt.
Ongeacht wat ik stem, ik blijf D66'er en dus lid. Waarom? Omdat ik Democraat ben in hart en nieren en de grondbeginselen van de Democraten 66 volledig onderschrijf. Want deze staan voor iets groters dan de mensen die tijdelijk de partij representeren. Mensen komen en gaan. Ook de huidige partijtop zal een keer gaan. Dus dat de grondbeginselen vooralsnog onherkenbaar zijn in de huidige representatie van de partij, moet ik voor lief nemen en kan ik naar handelen door mijn stem deze verkiezingen niet te geven. Als rasoptimist weet ik ook dat democratische vernieuwing zal zegevieren. De politiek met haar achterhaalde spelregels en het verouderde paradigma van strijd zal veranderen, vroeg of laat. Van Debat Naar Dialoog.
Dialoog betekent menselijke verbinding. Dialoog betekent luisteren, niet horen, voorbij gedachten denken en spreken met besef van de kracht van woorden. De politiek leeft binnen een achterhaald paradigma van winnaars en verliezers. Het paradigma van veldslagen. Het paradigma van monologen. Het paradigma van debat. We moeten meer dan ooit toegeven dat er in de politiek een ernstig gebrek aan menselijke verbinding is - het coronabeleid en hoe dit uitpakt is een actueel voorbeeld. Meer dan ooit verlangen we naar politiek die begrip en effectieve oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken creëert. Politiek die mensen vertrouwen. Politiek die mensen dichter bij elkaar brengt. Het nieuwe paradigma dat in opkomst is, is er een van dialoog. En zo eindigt mijn gesprek met Elsenoor toch met een positieve noot en zal zij - net als ik - volgende week een keuze maken waarbij onze (persoonlijke) waarden voorop staan, want dat is de essentie van loyaliteit.
10 Maart 2021