APPÈL

aan iedere Nederlander die ongerust is over de ernstige devaluatie van onze democratie.

Zeer geachte medeburger,

dit appèl wordt tot jou gericht door een landgenoot die heel haar leven de publieke zaak heeft gediend - voorheen als marineofficier, ambtenaar, Tweede Kamerlid en nu als sociaal ondernemer. Ik ervaar een gevoel van hachelijkheid aangaande sommige verschijnselen in de parlementaire democratie. Dat is de reden dat ik destijds vertrok uit de politiek. Het besef ook dat meedoen in de politiek niet genoeg is om democratische vernieuwingen tot stand te brengen.

Ik ben geen politicus, misschien ook nooit geweest. Ik wil dat in dit stadium ook niet zijn. Wat ik hier met je deel is niet bedoeld als scherp geslepen politiek manifesto. Het is een globale presentatie van mijn ongerustheid, mijn mening omtrent de oorzaken van de malaise en mijn denkbeelden over verbetering.

Ik ben van mening dat ons staatsbestel bedroevend functioneert. Het politiek spel moet nog steeds worden gespeeld volgens regels die dateren uit de vorige eeuw. Die regels zijn opgesteld voor een maatschappij die niet te vergelijken is met de onze. De turbulente ontwikkelingen in onze 21e eeuw hebben onze samenleving - en samenlevingen wereldwijd - immers ingrijpend veranderd. Maar nog steeds moeten regeerders en parlement het doen met de codes van een voorbij tijdperk. De laatste jaren presenteren de bittere gevolgen daarvan zich met steeds grotere frequentie. En dit zien we ook in andere landen - van Europa tot de Verenigde Staten.

Mag ik spreken van een ernstige devaluatie? Ik meen van wel. En ik ben daarover ten zeerste bezorgd. Omdat het waarschijnlijk is dat vele mensen mijn bezorgdheid delen, heb ik deze blog geschreven. De bedoeling ervan is de heersende ongerustheid te mobiliseren om mogelijkerwijs een beweging op gang te brengen die onze staatsvorm nieuwe, vitale inhoud kan geven.

Meer dan ooit wantrouwen mensen politici en de politiek - het spel, de macht en de rol van de media. We moeten toegeven dat er een ernstig gebrek aan menselijke connectie is in de politiek. Meer dan ooit verlangen we naar politiek die begrip en effectieve oplossingen voor sociale kwesties creëert. Politiek waar mensen vertrouwen in hebben. Politiek die mensen dichter tot elkaar brengt. Het is tijd om het debat - de strijd van de monologen - te vervangen door dialoog.

Dialoog betekent menselijke verbinding en dus ook wederzijds respect. Dialoog betekent meer dan luisteren met je oren, het gaat voorbij denken en het spreken gaat samen met bewustzijn van de kracht van woorden en hoe ze geuit worden.

Denk er even over na. Hoe zou een verkiezing eruit zien als politici elkaar niet verbaal aanvallen? Als ze niet willen dat je op hen stemt omdat ze beweren anders te zijn dan hun tegenstanders? Als politici begrip zoeken en blijvend leren omarmen? Als er niet alleen discussie is over onderwerpen en wie het beste antwoord heeft, maar als het ook gaat om de manier waarop zaken worden besproken. Vorm en inhoud zijn twee gelijkwaardige peilers van democratie.

De Grondwet kent geen politieke partijen. Wij hebben 150 volksvertegenwoordigers. De leden van de Tweede Kamer zijn er voor het hele Nederlandse volk. In de praktijk zijn de leden er in de eerste plaats voor hun politieke partij, zogeheten “carrière-politici” - mensen die gedreven worden door positie, status, geld en macht. In de politiek van politieke partijen - waar het draait om zoveel mogelijk zetels behalen - is macht de bestemming, strijd het vehikel en angst de brandstof.

Mijn pleidooi om het debat te vervangen door dialoog is niet nieuw. Ik deel dit pleidooi al jaren, de noodzaak wordt steeds actueler. Maar er is een tussenstap nodig om tot deze verandering te komen: het afschaffen van politieke partijen en de herinvoering van onafhankelijke volksvertegenwoordigers. De achterhaalde spelregels, het verouderde paradigma van angst en ernstige gebrek aan menselijke verbinding - waar politieke partijen en hun carrière-politici in gedijen - zullen plaats moeten maken voor onafhankelijke volksvertegenwoordigers met politiek van verbinding, van debat naar dialoog.

Wat kan je doen met dit voorstel? Ik heb daar lang over nagedacht. Men zou op basis ervan een pressiegroep kunnen vormen en activiteiten kunnen ontplooien. De hoop dat zulks effectief werkt kan echter slechts een zeer breekbare zijn. Ten eerste omdat de gevestigde politieke partijen de huidige constellatie krampachtig in stand houden, uit angst voor verlies van stemmen. Ten tweede omdat de ervaring heeft geleerd wat het pijnlijke lot is van minderheidsgroeperingen.

Ik moet concluderen dat de enige manier om werkelijk pressie uit te oefenen toch het beste gelegen is bij de Democraten 66. Want het oprichten van weer een nieuwe partij - de partij zou Dialoog 2020 (D20) kunnen heten - zou als zoveelste splinterpartij het democratisch functioneren van de Tweede Kamer ontkrachten. Terugblik toont aan dat democratische vernieuwing juist de reden is waarom D66 ooit is opgericht. Begrijpelijkerwijs is het steeds weer een uitdaging in de arena van de macht om aan deze grondbeginselen vast te houden. Het is tijd om deze grondbeginselen op een eigentijdse manier weer volledig te omarmen. D20 zou de naam van een verkiezingscampagne kunnen worden. Echter dat is een zaak voor later.

Kijkend naar D66 maak ik mij zorgen. Het is een politieke partij (geworden) van machtspolitiek ten koste van alles met bijbehorende angstcultuur. Er is geen oog voor democratische vernieuwing, waar onze en vele samenlevingen wereldwijd naar smachten. In 2016 met het campagneteam van Hillary Clinton heb ik van dichtbij meegemaakt hoe verblind door macht een ondemocratische verkiezing bij de Democraten heeft geleid tot een snoeiharde afrekening aan het eind van de rit. In Nederland is de uitvoering van de democratie niet veel beter.

Landgenoot, ik nodig je uit onder deze blog een reactie te plaatsen. Aantal en belangrijkheid van de reacties die mij bereiken kunnen inspireren. Nog belangrijker, dialoog en daarmee menselijke verbinding worden hiermee op de kaart gezet, in de politiek en onze samenleving. Uiteraard ben ik mij ervan bewust dat jouw adhesie-betuiging niet alleen gebaseerd kan zijn op deze blog. Toch zou ik je er met klem op willen aandringen je niet te verliezen in die gedetailleerde problematiek waarover politici en ook andere politieke partijen sinds jaar en dag zo moeizaam en vaak nutteloos schermutselen.

Hoofdzaak is nu, in dit stadium, dat wij samen onderkennen hoe noodzakelijk het is dat onze democratie en haar politiek vernieuwd worden, zodat ze oprecht, verbindend, slagvaardig en efficient kan opereren.

Tenslotte nog dit: weet dat wij samen beslissen of onze democratie een nieuwe levenskans krijgt. Het is jouw reactie die D20 tot verkiezingscampagne mogelijk zal maken - of niet. 

Stuur mij jouw adhesie. Want er gebeuren treurige dingen in ons land en in de rest van de wereld. En het is goed en zinvol daaraan een eind te maken, of op z'n minst te inspireren tot verandering.

Met de meeste hoogachting,

Wassila Hachchi

24 juni 2020